Maria Joanna Laura Trąmpczyńska

ur. 27 grudnia 1875
zm. 08 maja 1967
Zespół Szkół w Kwilczu

Zdjęć: 11

Rodzice i rodzeństwo.

Urodziła się w Orzeszkowie 27 grudnia 1875 r. Ojciec Henryk Otto-Trąmpczyński (1844-1921) herbu Topór był administratorem folwarku Orzeszkowo w dobrach kwileckich. Matka Paulina z Pągowskich (1845-1915) herbu Pobóg była daleką kuzynką Henryka. Rodzice pobrali się 28 października 1873 r. w Kwilczu. Maria miała trójkę rodzeństwa. Starsza siostra Jadwiga Maria (ur. 1874 r.) była urzędniczką w warszawskim magistracie i żoną inż. Eustachego Włodarkiewicza; zginęła w 1943 r. w więzieniu na Pawiaku. Młodsza siostra Zofia Franciszka (ur. 1877 r.) była prywatna nauczycielką i malarką-amatorką. Najmłodszy z rodzeństwa, brat Mieczysław Eugeniusz Tadeusz (ur. 1879 r.) był inżynierem geometrą i w 1911 r. wyemigrował do Ameryki Południowej.

Edukacja i młodość.

Edukację rozpoczęła bardzo szybko. Rodzice wysłali ją do Poznania, najpierw do prywatnej polskiej szkoły Anastazji Warnke, a później do szkoły Anny Danysz. W 1894 r. zdała eksternistyczny egzamin państwowy w Szkole Ludwiki (Luisenschule) w Poznaniu. Po maturze, dzięki pomocy Mieczysława hr. Kwileckiego, wyjechała na studia do Paryża, które otworzyły jej drogę do kariery muzycznej. W latach 1897-1900 na paryskiej Sorbonie ukończyła z wyróżnieniem studia przyrodnicze i historię sztuki. Brała również lekcje gry na fortepianie i uczyła się rysunku w ramach działalności Institut Polonais de l’Hotel Lambert. Po powrocie do kraju przez dwa lata pracowała jako prywatna nauczycielka. W latach 1902-03 uczyła się śpiewu u prof. Wiktora Grąbczewskiego w Warszawie. Następnie ponownie wyjechała do Paryża, gdzie do 1911 r. studiowała śpiew solowy. Ukończyła Schola Cantorum kierowaną przez Vincent d’Indy (dyplom ze śpiewu w 1906 r., a z deklamacji lirycznej w 1907 r.). Studiowała też grę sceniczną w konserwatorium u J. Sonadrau, a także taniec i mimikę w szkole Sandrini. Przez cały czas pobytu w Paryżu pracowała nad głosem u profesora Nonflard, pod ogólnym kierunkiem polskiego wokalisty, tenora Jana Reszkego. Była wszechstronnie wykształcona, władała biegle trzema językami obcymi: niemieckim, francuskim i angielskim.

Kariera muzyczna.

Już w czasie studiów śpiewała na koncertach towarzystw muzycznych Colonne i Lamoureux, przy akompaniamencie słynnego francuskiego kompozytora i dyrektora konserwatorium Gabriela Fauré. W sezonie 1907/1908 śpiewała w Operze i Filharmonii Warszawskiej. W 1910 r. wystąpiła gościnnie w Petersburgu, a w latach 1911-14 była śpiewaczką Opery Królewskiej w Monachium. W latach 1914-17 koncertowała w Operze Królewskiej w Budapeszcie. W tym czasie artystka zmieniła trudne nazwisko na pseudonim d’Otto, będący jednocześnie jej przydomkiem rodzinnym. Miała występować w Metropolitain Opera House w Nowym Jorku, jednak I wojna światowa uniemożliwiła jej wyjazd do Ameryki. W 1917 r. wróciła do Warszawy, gdzie występowała jeden sezon. Koncertowała też w Poznaniu, Krakowie i innych polskich miastach. Mimo doskonałych propozycji scen zagranicznych postanowiła zostać w Ojczyźnie, która odzyskała niepodległość.

Profesor śpiewu.

Od 1919 r. była profesorem śpiewu w Konserwatorium Warszawskim, a od 1926 r. w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Nadal koncertowała, choć coraz rzadziej, głównie w stołecznej Warszawie i Poznaniu, gdzie mieszkała z siostrą Zofią. Jej dom przy ul. Wyspiańskiego stał się ośrodkiem bujnego życia towarzyskiego i artystycznego. Okupację hitlerowską spędziła w Poznaniu, tworząc wokół siebie konspiracyjne środowisko muzyczne, a jej uczniem był m.in. Stefan Stuligrosz (późniejszy dyrektor chóru chłopięcego „Poznańskie Słowiki”). Uratowała jedyny egzemplarz pieśni Feliksa Nowowiejskiego pt. „Z tamtego brzegu”. Oryginał przechowywany w zbiorach Biblioteki Raczyńskich spłonął w 1945 r. Artystka miała skopiowane nuty tego utworu, ponieważ kilkakrotnie wykonywała go na koncertach wspólnie z kompozytorem. Od 1945 r. objęła klasę śpiewu w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu, w której wychowała wielu wybitnych śpiewaków. W latach 1948-50 była prodziekanem, a od 1950 do 1952 r. dziekanem Wydziału Wokalnego. W 1956 r. została profesorem nadzwyczajnym. Cieszyła się opinią sumiennego i troskliwego pedagoga. Na emeryturę przeszłą w 1958 r.

Śmierć.

Zmarła w Poznaniu 8 maja 1967 r. i została pochowana na cmentarzu górczyńskim.

Znaczenie postaci.

MARIA JOANNA LAURA TRĄMPCZYŃSKA (1875-1967) artystka, znakomita śpiewaczka i solistka operowa, występująca pod pseudonimem scenicznym Maria d’Otto, obdarzona niskim głosem, śpiewała partie altowe i mezzosopranowe; profesor śpiewu.

BIBLIOGRAFIA:

• A. Kwilecki, Ziemiaństwo wielkopolskie. Między wsią a miastem, Poznań 2001, s. 460-465. (na str. 462 reprodukcja portretu pędzla Olgi Boznańskiej, który znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu).
• H. Rudnicka-Kruszewska, Trąmpczyńska Maria Joanna Laura, pseud. Maria d’Otto (1875-1967), w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Poznań 1981, s. 770.
• S. Stuligrosz, Wspomnienie pośmiertne o Marii Trąmpczyńskiej (prof. PWSM w Poznaniu), w: Kronika Miasta Poznania, R. 1967, nr 4, s. 98-99.
• A. Taczanowski, Maria Trąmpczyńska profesor śpiewu i solistka z Orzeszkowa, w: Tygodniki Nowy, R. 2002, nr 12, s. 12.

Kalendarium:

  • 1875 ― Narodziny bohatera
  • 1956 ― Profesor nadzwyczajny
  • 1967 ― Śmierć bohatera

Zobacz też: