Władysław Stanisław Reymont, a właściwie Rejment, urodził się w Kobielach Wielkich pod Radomskiem jako syn Józefa – organisty oraz nauczyciela muzyki i kaligrafii i Antoniny z Kupczyńskich. Jako pięcioletni chłopiec nauczył się czytać. Pragnął zostać malarzem, bardzo dobrze posługiwał się barwami. Nie lubił rygoru i męczącego porządku. Dobre przygotowanie młodego Reymonta, to głównie zasługa ks. Szymona Kupczyńskiego, który uczył go łaciny i zainteresował literaturą klasyczną. Ojciec chciał wykształcić przyszłego Noblistę na organistę, ten jednak bardzo nie lubił fortepianu.

Mając trzynaście lat, trafił do Warszawy, jako uczeń krawiecki. Mieszkał u siostry. W 1883 roku ukończył Warszawską Szkołę Niedzielno – Robotniczą. W tym czasie Reymont był zafascynowany literaturą, malarstwem oraz teatrem. W 1885 roku rozpoczął przygodę z teatrem wędrownym. Sytuacja materialna i namowa rodziny sprawiły, że podjął pracę na Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej.

Jeszcze przed rokiem 1900 odwiedził Paryż, Londyn, Berlin, był też we Włoszech.

Począwszy od 1900 roku, zajął się tylko pisaniem. Był to rok, w którym uległ poważnemu wypadkowi kolejowemu. Otrzymał za to duże odszkodowanie. Leczył się w Krakowie, gdzie opiekowała się nim Aurelia Szabłowska – jego przyszła żona.

Reymont był prezesem Związku Pisarzy i dziennikarzy, prezesem Warszawskiej Kasy Przezorności i Pomocy dla Literatów i Dziennikarzy.

Na terenie obecnego powiatu wrzesińskiego pierwszy raz znalazł się w 1907 roku w Miłosławiu, na zaproszenie Józefa Kościelskiego. Trzytygodniowy pobyt zaowocował napisaniem noweli „W pruskiej szkole”, która nawiązywała do strajków szkolnych.

W 1920 roku, 10 stycznia w Urzędzie Osadniczym w Poznaniu Reymont podpisał tymczasową umowę, aby ubiegać się o prawa do majątku ziemskiego. Była to resztówka w Kołaczkowie, wydzielona z obszaru dworskiego Kołaczkowo w powiecie wrzesińskim. Początkowo za 440 000 marek nabył 125 hektarów. Reymont wraz z administratorem budynków, Sewerynem Sośnickim, zarządcą raczej nieudanym, rozpoczął remontować zakupiony pałac. W październiku 1920 roku została zawarta umowa kupna – sprzedaży i ostatecznie wielkość resztówki to 213 hektarów. Zakupiony pałac z 20 pokojami i budynki dworskie były zrujnowane. Reymont nie zważał na niechęć swojej żony i rozpoczął remont pałacu. Stopniowo pojawiały się konie i inne zwierzęta gospodarskie oraz dwa psy Roll i Rex. W parku stworzona została aleja lipowa, posadzono srebrne świerki. Ze względu na ciągle pogarszający się stan zdrowia, przyszły Noblista spędzał miesiące wiosenne i letnie w Kołaczkowie, a pozostałe w Warszawie. Często wyjeżdżał za granicę na różne kuracje i leczenie. Podczas jego nieobecności majątkiem zajmowała się jego siostra – Maria Jakimowiczowa. Do pomocy wysyłał również służącą z Warszawy – Tosię. Reymont ciągle myślał o pałacu w Kołaczkowie, wysyłał do siostry listy, w których podpowiadał, jak należy obchodzić się ze służbą, co trzeba zrobić w obejściu, jak zabezpieczyć najważniejsze rzeczy przed zimą.

Wiosną 1921 roku spędził z rodziną pierwsze święta w swym majątku w Kołaczkowie.

W progach kołaczkowskiego pałacu stanęli między innymi: Adam Drzymała – Siedlecki, Kornel Makuszyński, Roman Dmowski, a także właściciele pobliskich majątków: Żychlińscy z Gorazdowa, Kościelscy z Miłosławia, Hulewiczowie z Kościanek.

Gabinet Reymonta znajdował się na parterze i tu właśnie powstały nowele: „Osądzona”, „Księżniczka”, „Legenda” i „Bunt”.

Autor „Chłopów” ufundował bibliotekę dla środowiska kolejarskiego, z którym był związany zawodowo. We Wrześni wygłosił kilka ogólnodostępnych prelekcji i spotykał się z młodzieżą gimnazjalną.

W 1925 roku Sejmik Powiatowy przyznał mu godność Honorowego Obywatela Powiatu Wrzesińskiego.

13 listopada 1924 roku Władysław Stanisław Reymont został laureatem Nagrody Nobla. Z powodu ciężkiej choroby laureat nie mógł przybyć na uroczystość w Szwecji. W jego imieniu nagrodę odebrał poseł Polski w Sztokholmie Alfred Wysocki. Czek na 116 718 koron (co równało się 256 999 ówczesnych złotych polskich), dyplom i medal ze szczerego złota przesłano przebywającemu na leczeniu w Nicei Nobliście.

Przed śmiercią Reymont planował przeznaczyć Kołaczkowo na dom literatów. Niestety testament, w którym została zapisana ta ostatnia wola nie przetrwał. Żona Reymonta nie spełniła ostatniej woli pisarza i sprzedała majątek Antoniemu Juraszowi – poznańskiemu chirurgowi.

Władysław Stanisław Reymont zmarł w Warszawie 5 grudnia 1925 roku i został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach. Obecnie w pałacu mieści się Gminny Ośrodek Kultury z Izbą Pamięci poświęconą pisarzowi. Meble znajdujące się obecnie w pałacu stanowiły dawniej własność pisarza. Wykonane zostały w zakładach Szczerbińskiego w Warszawie, z drewna jesionowego o pięknych słojach, zdobionych hebanem, według projektu Józefa Czajkowskiego.

W parku za pałacem w Kołaczkowie znajduje się pomnik, który powstał w 1977 roku. Przedstawia Reymonta z Jagną i Boryną. Cyklicznie w rocznicę urodzin autora „Chłopów” odbywa się Pieszy Rajd Reymontowski, a w rocznicę śmierci Wieczór z Reymontem. Gmina Kołaczkowo należy do rodziny gmin reymontowskich, które corocznie spotykają się, by upamiętnić polskiego Noblistę.

Anna Janasik, „Reymont wiecznie żywy”, Wydawnictwo Kropka

Barbara Kocówna, „Reymont”, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1973.

http://nowahistoria.interia.pl/kartka-z-kalendarza/news-13-listopada-1924-wladyslaw-reymont-laureatem-literackiej-na,nId,1056285

Informacje uzyskane podczas wizyty w Izbie Pamięci w Kołaczkowie, w dniu 19 lutego 2015 r.