Ksiądz Wacław Kusztelak

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 26 sierpnia 1919 roku w Konarach (powiat rawicki), z ojca Piotra i matki Stanisławy z domu Płócienik. Pochodził z wielodzietnej rodziny. W czasie wojny został wywieziony do łagru i cudem uniknął śmierci. Nieznany kolejarz wypuścił młodzieńca z wagonu towarowego, dzięki czemu przyszły ksiądz wrócił pieszo do domu. Ukończył Liceum Ogólnokształcące w Rawiczu. Wstąpił do seminarium w Gnieźnie, a ukończył je w Poznaniu.

Kapłaństwo

Święcenia kapłańskie otrzymał 19 maja 1951 roku w Poznaniu. Do Szamocina przybył ze Zbarzewa w powiecie leszczyńskim. 15 grudnia 1965 roku został mianowany proboszczem parafii szamocińskiej.

Kiedy w roku 1988 choroba nie pozwoliła mu w pełni wypełniać obowiązków proboszcza, poprosił o zwolnienie z nich i przeniesienie z dniem 30 czerwca 1988 roku na emeryturę. Pomimo coraz bardziej dokuczających dolegliwości, nie zrezygnował z pracy i tak jak mógł, wypełniał funkcje duszpasterskie. Po 23 latach proboszczowania „(…) zakończył na szamocińskiej ziemi swoje pracowite, pełne poświęcenia i zaznaczone cierpieniem życie (…). W kościele odważnie mówił to, co myślał i czuł. W parafii dał się poznać jako aktywny budowniczy, w sensie duchowym jak i materialnym. Pozostawił po sobie wiele wspaniałych pomników inwestycyjnych (…)” – tak wspomniał w homilii księdza Kusztelaka jego następca, ksiądz kanonik Wojciech Ławniczak.

Aby móc prawidłowo zobrazować osiągnięcia jednego tylko kapłana, trzeba przynajmniej pokrótce przedstawiać jego pracę. Jak dużo samozaparcia wymagała na przykład praca katechetyczna, której poświęcił się ksiądz proboszcz, niech świadczy fakt, iż prowadził on naukę religii w wymiarze 17 godzin tygodniowo, bez uszczerbku dla pracy w biurze parafialnym. Mimo wielkiego przeciążenia pracą, podjął się, z pomocą parafian, adaptacji byłej pastorówki na sale katechetyczne, mieszkania dla wikariuszy i dwóch rezydentów, a także odnowienia dwóch kościołów z modernizacją ołtarza (na tak zwany posoborowy), uporządkowania cmentarzy i grobów, urządzenia polowego Ołtarza Nawiedzenia (w 1997 roku), odnowienia kilku krzyży i figur przydrożnych, odnowienia ogrodzeń wokół kościołów, budowy obiektów sakralnych według własnego projektu: kaplicy pod wezwaniem Matki Bożej Jasnogórskiej w Heliodorowie (1979 rok) oraz kaplicy pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego wraz z zapleczem technicznym (1980 rok). Trzeba dodać, że było to nowatorskie przedsięwzięcie w starym województwie pilskim. Celem realizacji zadań budowlanych powołał własną brygadę budowlaną posiadająca własny sprzęt. Dzięki temu możliwe było także dokonanie kapitalnego remontu budynków mieszkalnych przy ulicy Kościelnej i Wodnej, czy wybudowanie domu zakonnego dla sióstr Serafitek w 1986 roku. Wspomnieć należy, że w tamtych PRL-owskich czasach księża, a także budujący świątynie, krzyże itp. byli szykanowani i za takie czyny karami grzywny i innymi restrykcjami. Spotykały one także księdza proboszcza Wacława Kusztelaka.

W czerwcu 1971 podjął się zorganizowania pomocy materialno-finansowej Archidiecezji Poznańskiej dla ofiar trąby powietrznej w Heliodorowie (38 rodzin najbardziej poszkodowanych). W okresie jego proboszczowania wprowadzono w życie postanowienia Soboru Watykańskiego II, takich jak między innymi posługiwanie się językiem ojczystym podczas obrzędu. W latach 1970-1980 ksiądz Kusztelak był członkiem Rady Kapłańskiej Kurii Metropolitarnej oraz pełnił funkcję ojca duchownego w latach 1974-1985.

W dniach 29 i 30 czerwca 1977 roku zorganizował uroczystość nawiedzenia obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. 30 sierpnia 1981 roku odprawił uroczystą Mszę Świętą w intencji Solidarności, w intencji tych którzy walczą o wolność osobistą i społeczną w naszym kraju. Pół roku później aktem dużej odwagi była scenografia świątecznej choinki z drewnianych listew udekorowanej żelaznym łańcuchem. Parafianie, którzy spotykali go na co dzień, przedstawiali księdza Kusztelaka następująco: był obecny w kościele, w konfesjonale, w biurze parafialnym, był wreszcie obecny wśród ludzi, z ludźmi, z dziećmi i młodzieżą. Potrafił także być inaczej – w chwilach bólu, kryzysu, załamania w czasie stanu wojennego, od 13 grudnia 1981 roku, i później, w dalej trwającym kryzysie. Ksiądz proboszcz organizował zbiórkę w postaci odzieży, żywności i lekarstw z której to pomocy wielu potrzebujących korzystało, szczególnie dzieci i wychowankowie Domu Dziecka w Szamocinie. Nie dysponując wielkimi funduszami, przygotował paczki dla dzieci, których rodzice byli internowani oraz dla osób samotnych. Za charytatywną działalność w latach 1978-1985 został 27 lutego 1991 roku wyróżniony przez Zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Warszawie odznaką „Przyjaciela Dziecka”.

W dzień zesłania Ducha świętego 20 maja 1991 roku o godzinie 7:30 odbyła się wzruszająca uroczystość jubileuszowa. Ksiądz senior-rezydent odprawił mszę święta w 40-tą rocznicę swoich święceń kapłańskich. Parafianie łączyli się w tym dniu z jubilatem w modlitwie, wdzięczni za to, że był z nimi najpierw jako proboszcz, potem jako rezydent.

W okresie jego proboszczowania zrodziło się w parafii pięć powołań kapłańskich. W swoich kazaniach i wystąpieniach uczył nie tylko właściwego spojrzenia na Boga, ale także uczył szanować ojczyste korzenie. Okres jego posługi kapłańskiej w Szamocinie to czas, kiedy parafia szamocińska przodowała w dekanacie pod każdym względem.

W okresie proboszczowania księdza Władysława Kusztelaka w posłudze kapłańskiej wspomagali go wikariusze:

1. ks. Józef Kromski (1965 – 1968), przeniesiony do Kościana,

2. ks. Jan Stefan (1968 – 1972), przeniesiony do Szamotuł,

3. ks. Kazimierz Sewol (1972), przeniesiony do Żabikowa,

4. ks. Florian Skubiszak (1972 – 1974), przeniesiony do Poznania,

5. ks.Tadeusz Łukowiak (1974), przeniesiony do Obornik,

6. ks. mgr. Henryk Kondratowicz (1974-1975), przeniesiony do Gorzyc,

7. ks. Janusz Walewacz (1975-1978), przeniesiony do Gorzyc,

8. ks. Czesław Pachciarz (03-08.1978), zastępstwo,

9. ks. mgr Roman Gintrowicz (1978-1981), przeniesiony do Gostynia,

10. ks. mgr Marek Gościniak (1981-1983), przeniesiony do Kruszewa,

11. ks. mgr Piotr Kufliński (1983-1986), przeniesiony do Poznania,

12. ks. mgr Tadeusz Murawski (1986-1989), przeniesiony do Śmigla.

Prymicje: ks. Karol Kołodziejewski (1967), ks. Zbigniew Nowaczewski (1983), ks. Krzysztof Antoniewicz (1987), jezuita ks. Józef Maciołek SVD (1981), ks. Aleksander Brzeziński (1988).

Wspólnota ministrantów w okresie jego proboszczowania liczyła od około 30 do około 50 chłopców.

Gospodynią plebani w tym okresie była Gertruda Felska (1910-1982), po niej Janina Urban – do 1988 roku. Organistą od 1965 roku był Edwin Rybarczyk.

Śmierć

Ksiądz Kusztelak dobrze zasłużył się mieszkańcom Szamocina. Troszczył się o żywych i umarłych. W pamięci wdzięcznych parafian na zawsze pozostanie jego osobowość, dobro i wrodzone poczucie humoru. Odszedł do Pana 15 kwietnia 1992 roku.

Żałobna Msza Św. koncelebrowana była pod przewodnictwem J. E. bpa Zdzisława Forutniaka, ordynariusza diecezji poznańskiej w kościele parafialnym. Słowo Boże podczas Mszy Św. wygłosił ks. prof. dr hab. Marian Banaszak z Poznania. Po Mszy Św. duchowieństwo i tłumy wdzięcznych parafian odprowadzili go z kościoła przez miasto na cmentarz parafialny. Ś. p. ksiądz Kusztelak jest pierwszym proboszczem pochowanym na parafialnym cmentarzu u stóp wielkiego krzyża cmentarnego.

Wyrazem wdzięczności parafian są zawsze świeże kwiaty i palące się znicze na grobie świętej pamięci księdza Wacława Kusztelaka. W krótkim czasie (wrzesień 1993), dzięki staraniom księdza proboszcza Edwarda Przybylaka, postawiony został pomnik z granitu. Wokół pomnika zasadzone zostały niskopienne iglaki.

Praca duszpasterska księdza Kusztelaka przedstawiona tu pokrótce, zasługiwała na wystąpienie z propozycją opublikowania w prasie lokalnej, nazwania jego imieniem jednej z ulic. W listopadzie 2000 roku Zarząd Miasta i Gminy zaakceptował propozycję. Jego imieniem nazwano nowo powstałe osiedle domków jednorodzinnych. Miano „Osiedle ks. Wacława Kusztelaka” przyznano ulicy prostopadłej do ulicy Górnej.